برگ سبز و زرد

غلامرضا کافی در این نشست گفت:پیش از برآمدن صفویه، تشیع در ایران نه تنها به جایگاه مردمی دست یافته بود که برخی خاندان‌ها که فرمان‌روایی‌های کوچک و بزرگی داشتند، همچون آق‌قویونلوها، جلایری‌ها و پیش از آن‌ها دیلمیان و سربداران، زمینه را برای رسمی شدن این مذهب در سده هشتم، فراهم کرده بودند. در این هنگامه بود که برخی از بزرگان ادبیات همچون خواجوی کرمانی و سلمان ساوجی شیعه بودند. همچنین از این روزگار واژه‌های شیعی همچون فقیه که کم‌کم جایگزین واژه مولوی که کاربرد آن در مذهب اهل‌سنت بود، می‌شد یا ورود نام‌هایی همچون حضرت زهرا (س) و امام مهدی (عج) که نشان‌گرهای مذهب تشیع به‌ویژه شیعه امامیه هستند؛ در این روزگار محمد بن یوسف اهلی شیرازی، در ادبیات ما سر برمی‌آورد و جای شگفتی نیست که در ستایش اهل‌بیت سروده باشد.اهلی شیرازی، از سرایندگان بزرگ روزگار خود بود که همچون دیگر ادبای شیراز و فارس، زیر سایه سعدی و حافظ، امروزه گم‌نام است. اهلی ۹۴۲ هجری قمری در شیراز درگذشت و در ضلع شمال شرقی حافظیه، به خاک سپرده شد. چند دهه پیش، هنگام پرسه زدن پیرامون آرامگاه حافظ، سنگ قبری جگری‌رنگ و همسنگ زمین دیدم که از آن اهلی بود؛ هرچند گمان می‌کنم که پیشتر سنگی برجسته داشته است. آذر بیگدلی از پژوهش‌گران سده دوازدهم در تذکره آتشکده آذری خود ستایش‌های شگفت‌انگیزی از اهلی شیرازی می‌بینیم و گاه او را از سلمان ساوجی و سید قوام‌الدین حسین بن صدرالدین علی شروانی برتر می‌داند.گفته می‌شود اهلی، که در عروض توانمندی خود را به رخ می‌کشد، از نخستین پدیدآورنده شعر مصنوع است. در سنجش سروده‌های مصنوع اهلی و ساوجی، هرچند می‌توان گفت هر دو در یک سطح هستند.اهلی را باید شاعری مصنوع دانست که بسیار از صنایع بهره گرفته و سروده‌ه, ...ادامه مطلب